Historia poradnictwa
DZIEJE I DOROBEK PORADNICTWA WYCHOWAWCZO ZAWODOWEGO W WARSZAWIE I WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM
Nie sposób ocenić właściwie miejsca i roli obecnego poradnictwa, jego osiągnięć i niedostatków, jeśli nie sięgniemy do jego korzeni oraz początków jego istnienia w Polsce i w Warszawie. A trzeba podkreślić, że poradnictwo ma w Polsce bogate tradycje i niezmiernie interesującą historię.
DZIEJE PORADNICTWA W WARSZAWIE.
Jako pierwsze powstały w Polsce poradnie zawodowe, zwane wówczas psychotechnicznymi. Pierwsza poradnia na ziemiach polskich powstała w 1915 roku przy tzw. „Patronacie nad młodzieżą rzemieślniczą i przemysłową”.
W okresie międzywojennym nastąpił rozwój poradnictwa i Polska znajdowała się w czołówce krajów europejskich w tej dziedzinie. Wykształcono liczną, dobrze przygotowaną kadrę psychologów, utworzono sieć poradni, która choć nie obejmowała ogółu dzieci – była dość duża.
Poradnie były organizowane przez różnorakie instytucje i stowarzyszenia m.in. Związek Nauczycielstwa, Towarzystwo „Służba Obywatelska”, jak również przez zarządy miejskie, zakłady przemysłowe, kolejnictwo itp. Obejmowały opieką głównie absolwentów szkół powszechnych, w mniejszym stopniu uczniów szkół zawodowych.
Rozbudowa poradnictwa była możliwa dzięki kadrom psychologów kształconych przez tak wybitnych uczonych jak prof. Witwicki, Baley, Szuman, Kreutz.
Według danych historycznych w okresie przedwojennym w Polsce było ok. 70 poradni, w tym 14 poradni dla dzieci żydowskich, 2 niemieckich i 1 dla dzieci ukraińskich. W Warszawie funkcjonowało 30 poradni, a więc około połowy wszystkich istniejących.
Powstałe w 1925 r. Polskie Towarzystwo Psychologiczne inicjowało powstanie poradni, częściowo koordynowało ich pracę oraz opracowywało metody badań. W 1927 roku Polskie Towarzystwo Psychologiczne wysunęło projekt zatrudnienia w szkołach średnich psychologów szkolnych. Koncepcję tę rozwijał dalej – od 1930 r. Prof. Baley. W roku szkolnym 1936/37 już 44 gimnazja warszawskie zatrudniały psychologów szkolnych, którzy prowadzili badania psychologiczne, udzielali porad w sprawach wychowawczych oraz co do wyboru zawodu, współpracując ściśle z nauczycielami i lekarzami szkolnymi.
W 1935 r. przy Instytucie Higieny Psychicznej dr Kazimierz Dąbrowski tworzył poradnie dla dorosłych i dla dzieci z trudnościami wychowawczymi, trudnościami w nauce, niedorozwojem umysłowym, zaburzeniami mowy i słuchu.
W okresie okupacji hitlerowskiej poradnie psychologiczne zostały niemal całkowicie zlikwidowane. W Warszawie zostały 2 poradnie zawodowe pod szyldami szkół zawodowych i Zarządu Miejskiego.Pod kierunkiem prof. Baleya działała jeszcze w tym okresie poradnia pod nazwą „PATRONAT”. W latach okupacji przez tę poradnię przewinęło się ok. 2000 nieletnich; 5 pracowników tej poradni zginęło w czasie wojny.
Niemal natychmiast po zakończeniu działań wojennych nastąpił okres odradzania się poradnictwa zarówno wychowawczego, jak i zawodowego. Już w 1945 r. powstaje przy Pogotowiu Opiekuńczym m. st. Warszawy Poradnia Psychologiczna, którą kieruje Alina Szemińska. Poradnia ta w późniejszym czasie zostaje „przejęta” przez Kuratorium m. st. Warszawy i w 1946 roku powstaje w niej dział współpracy z sądem ( pracują w nim Maria Żebrowska i Anna Sokołowska).
W 1947 r powstaje następna poradnia miejska, jak również poradnia na Uniwersytecie Warszawskim przy katedrze prof. Baleya, którą kieruje dr Maria Żebrowska.
W 1950 r. Przy Kuratorium m. st. Warszawy zorganizowano poradnię psychologiczną, która prowadziła poradnictwo zawodowe, dział współpracy z sądem oraz dział selekcji dla dzieci umieszczonych w Państwowym Pogotowiu Opiekuńczym. W 1953 roku poradnia ta, jak i wiele innych zostaje rozwiązana (ze względów ideologicznych) – poradnictwo psychologiczne w latach 1953 –1956 prowadzą wyłącznie Poradnie Zdrowia Psychicznego.
Dopiero od roku szkolnego 1956/57 zaczynają powstawać nowe placówki poradnictwa. Pod egidą Towarzystwa Przyjaciół Dzieci organizowano poradnie społeczno-wychowawcze. W lutym – czerwcu 1957 r. powstają poradnie zawodowe podporządkowane Kuratorium Okręgu Szkolnego m. st. Warszawy, poradnictwo zostaje włączone w system oświaty. Po raz pierwszy w historii oświaty w Polsce poradnictwo zostało ujęte w przepisy prawne i uzyskało trwałą bazę materialną, gwarantującą systematyczny rozwój.
Początkowo powstają 3 poradnie : przy ul. Spasowskiego, przy Targowej i przy Młynarskiej. Nieco później powstaje poradnia przy ul Marszałkowskiej.
W 1957 r odbyła się też Krajowa Rada Psychologów w czasie której postulowano potrzebę dalszego rozwijania poradnictwa, wypracowania najlepszych form organizacyjnych oraz doskonalenia metod badań. Określono na niej zadania poradnictwa.
W roku 1964 Ministerstwo Oświaty wydało zarządzenie o zespoleniu w ramach resortu oświaty wszystkich typów poradni, co oznaczało m.in. przejęcie poradni społeczno-wychowawczych działających dotąd pod egidą TPD. Połączone poradnie nazywały się wychowawczo – zawodowe i pod taką nazwą funkcjonowały do lat dziewięćdziesiątych.
W tym właśnie roku powstała nasza Poradnia z siedzibą przy ul. Kawęczyńskiej 2. Obsługiwała dzielnice Praga Północ i Praga Południe licząc 2 etaty psychologa i 1 etat lekarza.
Z dniem 1 stycznia 1969 r. dzielnicowe poradnie będące pod nadzorem Kuratorium Okręgu Szkolnego zostają przekazane pod bezpośredni nadzór Inspektorów Oświaty. Od tej pory nadzór organizacyjny i administracyjny nad dzielnicowymi poradniami pełniły właściwe Inspektoraty Oświaty, zaś nadzór merytoryczny spełniała Okręgowa (później Wojewódzka) Poradnia Wychowawczo-Zawodowa, protoplasta obecnego TOP-u.
W roku 1971/72 na terenie Warszawy funkcjonowało 17 dzielnicowych poradni wychowawczo-zawodowych, które zatrudniały 118 psychologów i 19 pedagogów w pełnym wymiarze godzin oraz 22 lekarzy.
Aktualnie w mieście stołecznym Warszawa funkcjonują 24 poradnie psychologiczno – pedagogiczne oraz 4 poradnie specjalistyczne, które zatrudniają ok. 670 specjalistów. To 5 razy więcej, niż w latach siedemdziesiątych. Daleką przeszliśmy drogę….